توپوگرافی

توپوگرافی چیست؟ از گذشته‌های دور تاکنون علوم و دانش‌های مختلفی پدید آمدند و گسترش یافتند که در جهت رفاه زندگی انسان‌ها کمک‌های زیادی کردند و سبب حل مشکلات زیادی شدند.فهم و درک همه این علوم توسط همه افراد امکان‌پذیر نیست و برای شناختن آن‌ها به دانش زیادی نیاز است.

یکی از این دانش‌ها که از سال‌ها پیش تاکنون موردتوجه جغرافی‌دانان زیادی قرار گرفته است، نقشه‌ها هستند که  دارای انواع مختلفی هستند و کاربردهای متفاوتی نیز دارند. یکی از این نقشه‌های کاربردی که زیرنظر گرایش نقشه برداری زمینی می باشد، نقشه های توپوگرافی است که برای انجام مطالعات زمین‌شناختی فواید و کاربردهای زیادی دارد.  توپوگرافی یا عارضه‌نگاری به این معنی است که عوارض طبیعی و مصنوعی سطح زمین را مطالعه می‌کنند و یافته‌های حاصل از تحقیقات خود را در قالب نقشه‌ های توپوگرافی ارائه می‌دهند.

نقشه‌ ی توپوگرافی، نقشه‌ای است که از طریق خطوطی معین که آن‌ها را خطوط منحنی میزان می‌نامند برای نشان‌دادن ویژگی‌های فیزیکی سطح زمین مانند پستی، بلندی، عوارض زمین و… کاربرد دارد و ویژگی مهم و موردتوجهی که دارند این است که ارتفاع و فاصله نقاط را به‌خوبی مشخص می‌کنند که علاوه بر خطوط منحنی میزان، از رنگ‌های مختلف و علائم خاصی استفاده می‌شود که هرکدام معانی خاص خود را دارند. اولین نقشه توپوگرافی در سال ۱۷۸۹ ترسیم شد که نقشه‌ای از کشور فرانسه بود و آن را برای مقاصد نظامی خود و مقابله با حملات دشمنان و تعیین مناسب‌تر مسیرها رسم کردند. نقشه‌ های توپوگرافی در انواع اندازه و مقیاس‌های بزرگ و کوچک موجود هستند که هرکدام مزایا و ویژگی‌های خاص خود را دارد که کاربردهای متفاوتی نیز دارند.

نقشه عارضه‌ نگاری

برخی از مهندسان عوارض طبیعی و مصنوعی سطح زمین را مطالعه کرده و یافته‌های خود را در قالب نقشه‌های توپوگرافی یا عارضه‌نگاری در اختیار مخاطبین قرار می‌دهند. برای به دست آوردن اطلاعات دقیق سطح زمین می‌توان از تجهیزات مختلف استفاده کرد. یک نقشه عارضه نگاری به‌راحتی به دست نمی‌آید و باید اطلاعات بسیار زیادی از تحقیقات مختلف توسط مهندسان به دست آید.

این اطلاعات که با دقت بسیار بالایی به دست آمده‌اند در قالب نقشه‌های مختلف می‌توانند برای انجام پروژه‌های مختلف مورد استفاده قرار گیرند. یکی از خدماتی که مجموعه مهندس ارائه می‌دهد به دست آوردن نقشه عارضه‌نگاری از نقاط مختلف سطح زمین است. در صورتی که شما نیاز به این نقشه‌ها داشته باشید از طریق همین سایت اقدام کرده و مشاوره لازم را دریافت کنید. علاوه بر نقشه‌های عارضه نگاری نقشه‌های مختلف دیگر نیز توسط نقشه‌برداران ما با قیمت بسیار عالی در اختیار شما قرار می‌گیرد که می‌تواند خدمات متنوعی در این زمینه نیز دریافت کنید.

کاربرد نقشه‌های توپوگرافی

نقشه‌ های توپوگرافی کاربردهای زیادی در زمینه‌های مختلف دارند که سبب حل مشکلات زیادی شده است و منجر به سهولت در انجام فعالیت‌های مختلف شده‌اند که به برخی از مهم‌ترین کاربردهای نقشه توپوگرافی می‌پردازیم.

• این نقشه‌ها در زمینه علم زمین‌شناسی کاربردهای زیادی دارند که از آن‌ها برای شناسایی و تشخیص عوامل مهمی که سبب هرگونه تغییرات در سطح زمین شده‌اند استفاده می‌کنند، همچنین تشخیص لایه‌های مختلف زمین از طریق این نقشه‌ها امکان‌پذیر است.
• همچنین این نقشه‌ها در زمینه مهندسی عمران نیز کارایی بسیار بالایی دارند و از آن‌ها در جهت ساخت پروژه‌های مختلف مانند؛ راه‌سازی، ساختمان‌سازی، ایجاد فرودگاه و راه‌آهن، ساختن سد و… استفاده‌های مفیدی می‌شود.
• مورد دیگری که نقشه‌ های توپوگرافی تأثیر بسزایی در آن دارند، در زمینه فعالیت‌های معدنی ویا نقشه برداری زیرزمینی است و به این صورت‌اند که مکان‌های مناسبی که حاوی منابع معدنی هستند را از طریق این نقشه‌ها تشخیص داده و سپس برای حفر منطقه موردنظر اقدام می‌کنند.
• این نقشه‌ها برای نشان‌دادن مسیر مناسب برای افرادی که قصد مسافرت به مناطق ناآشنا را دارند و یا برای ورزشکاران رشته‌های ورزشی مختلف راهنمای بسیار مناسبی هستند زیرا این نقشه‌ها همه پستی‌ها و بلندی‌ها را نشان داده و عوامل و خطرات احتمالی را نشان می‌دهند.
• کاربرد دیگر این نقشه‌ها استفاده در  امور نظامی است و به این دلیل که همه جزئیات مناطق مختلف را به‌خوبی نشان می‌دهند و از طریق آن‌ها می‌توان در کم‌ترین زمان از وضعیت مناطق مختلف باخبر شد استفاده زیادی دارند.

اجزای نقشه توپوگرافی

نقشه‌ های توپوگرافی دارای اجزای مختلفی هستند که هرکدام معرف و راهنمای موارد خاصی هستند که با شناخت درست آن‌ها می‌توان نحوه استفاده از این‌گونه نقشه‌ها را به‌خوبی فراگرفت و از مزیت‌های آن بهره برد. برخی از مهم‌ترین اجزای نقشه‌ های توپوگرافی عبارت‌اند از؛

خطوط منحنی میزان:

مهم‌ترین جزء نقشه‌ های توپوگرافی خطوط منحنی میزان آن هستند، این خطوط به‌صورت تراز و در یک مسیر قرار دارند که از وصل کردن آن‌ها به هم می‌توان عوارض مختلفی که در سطح زمین وجود دارد را تشخیص داد. یکی از مزایایی که خطوط منحنی میزان دارند، رسم نیم‌رخ توپوگرافی از طریق آن‌ها است که نیم‌رخ توپوگرافی کاربردهای زیادی در پروژه‌های مختلف دارند.

راهنما (لجند):

یکی از اجزای مهم در هر نقشه‌ای، راهنمای آن است که به دلیل نقش مهمی که دارد، به نام کلید نقشه از آن نام می‌برند. راهنمای نقشه شامل علائم و نشانه‌های خاص است که با استفاده از رنگ‌های مختلف و کاربردی نمایش داده می‌شود که  از هرکدام از آن‌ها برای نشان‌دادن موارد منحصربه‌فردی استفاده می‌شود. کاربردی که راهنمای نقشه دارد این است که خواندن و فهم نقشه‌ها را راحت‌تر می‌کند و با شناختن این علائم و رنگ‌ها همه افراد می‌توانند نقشه‌ها را بخوانند.

مقیاس:

از دیگر اجزای نقشه‌ های توپوگرافی مقیاس‌ها هستند، مقیاس‌ها نشان‌دهنده این موضوع هستند که اندازه و فاصله دونقطه بر روی نقشه به چه میزانی است و اندازه و فاصله همان دونقطه در واقعیت به چه اندازه هستند و چه رابطه‌ای با هم دارند. مقیاس‌ها را به شکل‌های مختلفی نشان می‌دهند، و نکته‌ای که دررابطه‌با مقیاس‌ها وجود دارد این است که استانداردهای مقیاس‌گذاری در مناطق مختلف با هم متفاوت است.

عنوان:

عنوان‌ها اجزای دیگر نقشه‌ های توپوگرافی هستند که نام مکان‌های مختلف را مشخص می‌کنند برای مثال؛ نام مرزها از عناوینی است که در نقشه‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد.

ترسیم نقشه توپوگرافی

برای ترسیم این نقشه قبل از هر چیز به دانش و مهارت کافی در این زمینه نیاز است تا بتوان نقشه‌ای مناسب و بدون هیچ خطا و مشکلی را ترسیم کرد، برای مثال شناخت رنگ‌ها یکی از اصولی است که باید آن را کاملاً بشناسید.

برخی از معانی رنگ‌های که در نقشه‌ های توپوگرافی استفاده می‌شوند شامل موارد زیر است.

• از رنگ سبز برای نشان‌دادن پوشش گیاهی مثل مراتع و جنگل‌ها استفاده می‌شود
• رنگ آبی برای شناسایی دریاها و اقیانوس‌ها و به‌طورکلی آب‌ها استفاده می‌شود.
• همینطور قهوه‌ای برای نشان‌دادن خطوط منحنی میزان استفاده می‌شود
• رنگ سیاه عوارض مصنوعی مانند جاده‌ها را نشان می‌دهد.
• رنگ قرمز مرزهای مختلف و جاده‌ها را نشان می‌دهد.
• همچنین از رنگ سفید برای نشان‌دادن سایر مناطقی که هیچ پوشش گیاهی ندارند و یا آبی نیستند استفاده می‌شود مثلاً سنگ‌ها و ماسه‌ها.

این نقشه‌ها را با استفاده از داده‌ها و اطلاعات زیادی که از طریق راه‌های گوناگون مانند نقشه‌برداری، عکس‌برداری و همچنین سنجش‌ازدور جمع‌آوری کرده و سپس از طریق روش‌های متفاوتی به نقشه توپوگرافی تبدیل می‌کنند. برای مثال نقشه‌ های توپوگرافی را می‌توان از طریق نرم‌افزارهای مختلفی مانند اتوکد، گوگل ارث، ارک‌جی‌آی‌اس، اجی سافت و… ترسیم کرد.

نقشه ­برداری توپوگرافی توسط مجموعه مهندس

ازجمله یکی از نقشه­ های پرکاربرد که در اندازه­ های کوچک و یا بزرگ تهیه شده و با کمک آن میتوان مشخصه ­های فیزیکی روی زمین ازقبیل: جاده، دریاچه، حوضچه، رودخانه­ ها، ارتفاعات و حتی راه پیاده ­روی را نیز نمایان کرد، نقشه توپوگرافی میگویند. اگرچه با کمک نقشه­ برداری زمینی نیز میتوان نقشه توپوگرافی تهیه نمود ولی از آنجا که نقشه ­برداری زمینی مستلزم هزینه و گذراندن زمان زیادی است، در این راه بیشتر از نقشه ­برداری هوایی کمک گرفته میشود.

مجموعه بزرگ مهندس نیز جهت نقشه ­برداری توپوگرافی زمین از نقشه­ برداری هوایی بسته به معیارهای متفاوتی به صورت با سرنشین و یا بدون سرنشین استفاده مینماید. ضمنا” ناگفته نماند که کاربرد نقشه­ های توپوگرافی بیشتربرای مقایسه زمین و ارزیابی آن  و یا جهت اندازه گیریهای دیگر مورد استفاده قرار میگیرد.

نحوه خواندن نقشه‌ های توپوگرافی

نقشه توپوگرافی اطلاعات مفید خصوصیات فیزیکی زمین چون اندازه فواصل افقی و ارتفاع عمودی نقاط مختلف را در اختیار شما قرار می‌دهد. نقشه‌های توپوگرافی در مقیاس‌های کوچک و بزرگ طراحی می‌شوند. نقشه‌های توپوگرافی به دلیل نمایش گذاشتن نقشه در مقیاس‌های بزرگ، در اغلب پروژه‌های جغرافیای مورد استفاده قرار می‌گیرد.

با این حال باید بدانید که این نوع نقشه عموما برای سطح خشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. و برای تهیه نقشه برداری از کف دریاها باید از نقشه مشابه توپوگرافی چون ژرماسنجی بهره ببرید. خواندن نقشه‌های توپوگرافی کاری بسیار آسان می‌باشد. برای خواندن این نقشه‌ها شما تنها باید زبان مربوط به آن را آموخته باشید. برای اینکه نحوه خواندن نقشه توپوگرافی را یاد بگیرید، تنها کافیست یک نقشه توپوگرافی را مقابل خود قرار دهید و با دانش نقشه خوانی به مطالعه آن بپردازید.

دانلود فایل pdf توپوگرافی